اخلاق و احترام در مدرسه
هدف
از اين موضوع، چگونگي ايجاد مدرسهاي شاد با دانشآموزان باانضباط و منظم
كه انسانهاي پرورش يافته در اين مدرسه، در آينده انسانهايي به تعالي رسيده،
تغيير رفتار داده و متفكر و متعهد خواهند بود كه فقط هدف آنها كسب نمره
بالاتر نيست، بلكه هدف، آموزش و پرورش است.
نظم و انضباط حاكم بر مدرسه باعث ميشود دانشآموزان با
برنامهريزي به كارهاي خود برسند. و اين نظم و انضباط نه تنها داخل مدرسه،
بلكه كارهاي خارج از مدرسه را نيز تحت الشعاع قرار ميدهد و باعث ميشود
دانشآموزاني با ايمان، مشتاق به درس و مدرسه و در آينده توانمند روي كار
بيايند.
اگر هر شخصي در هر مرحله زندگي كه هست نظم و انضباط داشته باشد موفقيت در انتظار اوست.
ميدانيم كه اگر به آموزش و پرورش به ديد واقعي نگاه كنيم
و به آن اهميت بدهيم باعث پيشرفت جامعه ميشود و شايد در كشورهاي توسعه
يافته، آموزش و پرورش آنها دليل پيشرفت آنها بوده است. برنامهريزي مناسب و
جذاب بودن مدارس، بودن نظم و انضباط در مدارس، جهت دار بودن آموزش و
پرورش، باعث به ثمر رسيدن اهداف از پيش تعيين شده جامعه ميشود.
هدف از نظم و انضباط در آموزش و پرورش، تربيت افرادي است
كه خود اتكاء و مستقل باشند، دليل هر فرمان و دستوري را بدانند و چنين ديدي
از انضباط، ظرفيت ذهني افراد را افزايش ميدهد و او را قادر ميسازد تا
مفاهيم جهان اجتماعي و طبيعي را درك كند.
و آيا معلمان مجرب ما ميتوانند با ارائه مطالب جذاب و هيجانانگيز خود، دانشآموزان جامعه فعلي را كه پر از آلودگيهاي صوتي، تصويري و... است از نظر انضباطي كنترل كنند و در كلاس درس مشكلي نداشته باشند؟
و هزاران سوال ديگر كه با يافتن جوابهاي آن ميتوانيم در امر آموزش و پرورش موفق باشيم.
متأسفانه اگر نتوانيم مشكل دانشآموزان را در مدرسه برطرف كنيم اين معضل بيانضباطي هم براي معلمان دردسرساز خواهد بود هم براي جامعه. زيرا بودن حتي يك دانشآموز بيانضباط در مدرسه نظم مدرسه و كلاس را بر هم ميزند. انسان به عنوان يك موجود اجتماعي براي زندگي و ارتباط با ديگران ناچار است اطاعت از هنجارهاي اجتماعي بين انسانها را رعايت نمايد. به عبارت ديگر رفتارش بايد مورد قبول اجتماع باشد، يكي از راههاي اجتماعي شدن و مورد قبول واقع شدن، رعايت مقرراتي است كه در اجتماع حكمفرماست. آموزش و پرورش و مدارس بعنوان يك سيستم اجتماعي و متشكل از افراد انساني به منظور نيل به اين هدف، بايد فعاليتهايي را پيشبيني كند كه اين مهارت اجتماعي را در دانشآموزان تقويت كرده و دروني سازد. امروزه نزد بسياري از محققان براي افزايش و ايجاد نظم و انضباط روشهاي تربيتي غيرمستقيم و غيركلاسيك موردتأكيد و تشويق قرار گرفته و اعتقاد بر اين است كه براي آموزش نظم تنها نبايد به آموزش كلاسي، مقررات مدرسه و خانواده اكتفا نمود، بلكه استفاده از مشاركت جوانان و نوجوانان را در فعاليتهاي گروهي و انتخابي بايد مدنظر قرار داد، تا از اين طريق علائق، قدرت سازندگي، ابتكار و خلاقيت دانشآموزان را افزايش داد و دركي كامل و سنجيده از اجراي مشاركتي فعاليتها بدست آورد و راهكارهاي ارتقاء نظم و انضباط در سطح جامعه را بدست آورد.
* اگر در مدرسه مسئوليتهايي به دانشآموزان سپرده شود و خود دانشآموزان مدرسه را با نظارت كادر مدرسه كنترل كنند. براي مثال شوراي دانشآموزي مدرسه، معمولا بهترين دانشآموزان مدرسه را از نظر انضباطي تشكيل ميدهند كه توسط آراء دانشآموزان انتخاب ميشوند و اين دانشآموزان خيلي از كارهاي اجرايي مدرسه را در كنار مدير و معاون مدرسه انجام ميدهند. بايد سعي كنيم تمام دانشآموزان مدرسه را در كارها درگير كنيم.
نظم و انضباط در روايات اسلامي نيز مورد تأكيد قرار گرفته است به طوريكه حضرت علي (ع) در خطبههاي نهجالبلاغه فرزندان خود را به تقواي الهي و نظم در كارهايشان سفارش ميكند همچنين به مالكاشتر در مورد رعايت نظم سفارشاتي را بيان ميدارد.
رابطه نظم و انضباط با مسئوليتپذيري
اگر به دانشآموزان بيانضباط و يا كم فعال مدرسه مسئوليتي را بدهيم و اجازه دهيم آن را تجربه كنند قطعاً اين دانشآموزان از نظر انضباطي بهبودي پيدا خواهند كرد فقط اين كار مستلزم فرآيند آزمايش و خطاست.
اين مسئوليتها بايد از كوچك شروع شود و پس از آنكه دانشآموز از خود قابليت ايفاي مسئوليت را نشان داد مسئوليتهاي مهم داده شود. دانشآموز، با احساس مسئوليت كردن، به بحث و تصميمگيري و مشاركت در مدرسه ميپردازد كه باعث ايجاد مدرسهاي نتيجهبخش ميشود و محيط بهتري را براي آموزش فراهم ميكند.رابطه نظم و انضباط با مسئوليتپذيري، رابطهاي متقابل است.
دانشآموزان كادر مدرسه را، راهنماي اخلاقي خود ميدانند و آنچه را كه وي به عنوان نيك و زشت ميگويد ميپذيرند. بنابراين رفتار معلم با عمل او بايد يكسان باشد.
نظم و انضباط در مدارس(بخش دوم)
تشويق منظم و متناسب رفتار مثبت را شيوهاي در وا داشتن دانشآموز به اعمال درست ميدانيم.
بنابراين با رفتاري آرام و خونسرد ميتوانيم جلب رضايت دانشآموز، پي بردن به مشكلات ايشان، همراه با رعايت انضباط را داشته باشيم و به هدف خود در امر آموزش برسيم و بدانيم استفاده از تنبيهات و تهديد از عوامل مخل نظم و انضباط است در نتيجه هر انضباطي بايد از نظارت بر رفتار دانشآموز آغاز و به خوداتكائي دانشآموز بيانجامد.
تفاوتهاي فردي و ويژگيهاي خاص دانشآموزان را در انضباط در نظر بگيريم
ما ميدانيم در يك مدرسه با 200 نفر دانشآموز، 200 رفتار متفاوت وجود دارد. دانشآموزاني كه به مدرسه ميآيند هر كدام براي خود، خانوادههاي متفاوت، توانائيهاي متفاوت و در نتيجه مشكلات متفاوت دارند.
از نظر مالي بعضي خانوادهها در طبقه ثروتمند جامعه هستند بعضي ديگر در طبقه متوسط و بعضي ديگر در طبقه ضعيف جامعه قرار دارند. به هرحال هر كدام براي خود مشكلاتي را خواهند داشت.
طبقه ضعيف جامعه ممكن است فرزندانشان از دو مشكل مهم رنج ببرند. يكي در مورد فقرشان و ديگري مشكل روحي و عاطفي، البته خانوادههاي فقيري را هم داريم كه وقتي به مدرسه ميآيند هيچكدام از اين دو مشكل را ندارند و دانشآموز آنها از نظير درس و انضباط رتبه اول را در مدرسه دارد.
اما خانوادههاي ثروتمند ممكن است مشكل اول را اصلاً نداشته باشند ولي مشكل دوم كه يك مشكل روحي و عاطفي است را، داشته باشند.
طبعاً اين خانوادههاي مشكلدار، فرزندانشان در مدرسه از نظر روحي مشكل خواهند داشت و در نتيجه ممكن است اين دانشآموزان از نظر انضباطي، نظم مدرسه و كلاس را مختل كنند.
حتي دانشآموزان با توانائيهاي متفاوت به مدرسه ميآيند عدهاي با استعداد و بعضي كند ذهن و بعضي ديرآموز هستند.
اگر همسالان يك دانشآموز بيانضباط باشند مسلماً رفتارهاي بيانضباطي تأثير بدي را روي او در اجتماع خواهد گذاشت. اگر معلمان ما نيز به شغل خود ايمان داشته باشند ميتوانند با دادن درس دانش و محبت و... شخصيت خوبي را براي دانشآموزان رقم بزنند و نوجوانان و جوانان شايستهاي را تحويل جامعه دهند. و الآن هم ميبينيم كه دانشآموزان در برقراري نظم اجتماعي، به كمك پليس آمدهاند و عضوي از خانواده پليس شدهاند. اينها همه نتيجه تعليم و تربيت درست مدارس ميباشد. ومدرسه محلي براي آمادگي ورود به اجتماع است.
پيشنهادهايي براي جلوگيري از مسائل انضباطي و اخلاقي در كلاس درس
همه معلمان بايد بدانند پيشگيري از درمان بسيار آسانتر است. معمولاً در مدارس رسم بر اين است كه اگر دانشآموزي درس نخواند ويا موارد بيانضباطي در كلاس داشت او را به دفتر مدرسه ميفرستند و يا از مدير يا معاون مدرسه ميخواهند كه به كلاس او بروند اگر معلمان موارد زير را رعايت كنند كمتر دچار موارد بيانضباطي دانشآموز در كلاس ميشوند:
* كلاس را سريع و با اشتياق و علاقه شروع كنند و در راهرو مدرسه به مدت طولاني با يكديگر حرف نزنند.
* قبل از شروع درس توجه همه دانشآموزان را به خود جلب كنند اين كار را ميتوانند با ساكت ماندن براي چند لحظه، يا يكي دو بار به ميز ضربه بزنيد.
* تمام مطالبي را كه ميخواهيد درس بدهيد روي تخته سياه بنويسيد.
* طرح درس و تمام مطالب كمك آموزشي را به همراه داشته باشيد.
* كلاس خود را با چشمهايتان كنترل كنيد. كه بهترين نوع كنترل است.
* از دانشآموزاني كه احتمالاً، علاقه خود را از دست داده اند بيشتر پرسش كنيد.
* بيشتر از كلمه <ما> در كلاس استفاده كنيد.
* همه دانشآموزان را تشويق كنيد تا به سؤال مطرح شده توسط شما، پاسخ دهند چه آنها را به صورت انفرادي صدا بزنيد چه همه يكباره جواب دهند.
* دانشآموزاني كه در كنار يكديگر نشستهاند و نظم كلاس را به هر طريقي به هم ميزنند از هم جدا كنيد.
* در انجام كارهايتان تاجرپيشه باشيد يعني قدر وقت و زمان را داشته باشيد.
*به صداي خود توجه كنيد بلند و واضح صحبت كنيد.
* در كلاس راه برويد و همه دانشآموزان را زيرنظر داشته باشيد.
* جريان يادگيري و فعاليت دانشآموزان را متوقف نكنيد.
* احساسات و نظرات دانشآموزان را در نظر داشته باشيد، بهطوري كه هنگام تدريس بتوانيد روش درس دادن را عوض كنيد.
* براي آنچه كه در كلاس، چه از نظر درسي و چه از نظر فعاليت انجام ميدهيد دانشآموزان را مسئول بدانيد.
* قبل از صدا زدن دانشآموز براي جواب دادن، ابتدا سؤال را مطرح كنيم.
* هنگام سؤال كردن، دانشآموزان را بطور تصادفي صدا بزنيم نه بصورت ستوني و رديفي.
* فعاليتهاي خود را در كلاس متنوع كنيد تا كلاس خستهكننده نباشد.
* قبل از تدريس به مطالب تسلط كامل داشته باشيد.
* اسامي دانشآموزان مشكلدار را از دفتر مدرسه بخواهيد.
* مشكلات و گرفتاريهاي خود را درگير كار خود نكنيد.
* عدالت را در كلاس رعايت كنيد و در گفتار خود صادق باشيد.
* سعي كنيم در كلاس درس، در هر رشتهاي كه هستيم زماني را به مسائل ديني هم اختصاص دهيم.
اگر اين مسائل را در كلاس رعايت كنيم ميتوانيم از نظر رشد فكري و ذهني دانشآموز را در رده بالاتري قرار دهيم تا بتواند در جامعه فردي كوشا و با انضباط باشد.
نتيجهگيري
با توجه به بحثهاي انجام شده، بهتر است بدانيم كه انضباط اخلاقي و رفتاري ممكن است ارتباطي به مسائل داخل مدرسه و كلاس نداشته باشد. موقعيتهاي اجتماعي و اقتصادي، سلامت بدني و توانائي روحي، ثبات عاطفي و... ميتواند روي نظم و انضباط دانشآموز در مدرسه تأثير فراوان داشته باشد.معلمان و كادر مدرسه بايد سعي كنند با جلسات مشاوره، و پي بردن به مشكلات دانشآموزان، كه بيشتر جنبه روانشناسي دارد، آنها را در بهبودي رفتارشان ياري كنند. اگر مشكلات خارج از مدرسه وجود نداشته باشد مشكلات داخل مدرسه را به آساني و با تدبير معلم در كلاس ميتوان حل كرد. اگر در رفتار و گفتارمان در مدرسه، به عنوان مثال، اگر در من كه معاون مدرسه هستم، صداقت و عدالت وجود نداشته باشد چگونه انتظار داشته باشم دانشآموزان مشكل اخلاقي و انضباطي نداشته باشند.
كلاً مسئله انضباط، مسئله مهمي در مدارس است كه با درست برخورد كردن با اين موضوع، ميتوان خيلي كارها را در مدرسه آسان انجام داد. سعي كنيم با درگير كردن دانشآموزان با مسئوليتهاي مدرسه، از گوشهگيري و بيانضباطي دانشآموزان جلوگيري كنيم.
با قرار گرفتن در كنار دانشآموز و صحبت كردن با او ميتوانيم به بعضي از مشكلات رفتاري او پي ببريم.
هيچگاه نبايد دانشآموزان را تهديد به كاري كه نميتوانيد انجام دهيد بكنيد، زيرا دانشآموز طرف برنده است.
[ بازدید : 110 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]